Tá buiséad iomlán de €4.225m ceadaithe ag Bord Údarás na Gaeltachta chun maoiniú a dhéanamh ar fheidhmiú Chlár Forbartha Pobail agus Teanga na heagraíochta do 2019. San áireamh sa gclár seo bíonn soláthar maoinithe bhliantúil fhochuideachtaí na heagraíochta Muintearas CTR, Ealaín (na Gaeltachta) CTR agus Comhar Naíonraí na Gaeltachta CTR chomh maith le deontais reáchtála na n-eagraíochtaí forbartha pobail.
Tá méadú de €530,000 tagtha ar an mbuiséad atá á chur ar fáil don chlár seo do 2019. Cuireann an Roinn Cultúir, Oidhreachta agus Gaeltachta soláthar bhliantúil ar fáil don Chlár Forbartha Pobail agus Teanga agus tá soláthar de €3.85 milliún ar fáil do 2019 faoin bPlean Gníomhaíochta don Ghaeilge 2018-2022. Cuireann an tÚdarás an fuílleach den bhuiséad ar fáil, €375,000, as a chistí féin.
Buiséid Bhliantúil Fhochuideachtaí Údarás na Gaeltachta
Tá soláthar de €1.522m ceadaithe ag Bord Údarás na Gaeltachta do fhochuideachtaí na heagraíochta lena gcláir oibre bhliantúla a chur i bhfeidhm i 2019.
Buiséid Forbartha Pobail agus Teanga
Tá soláthar de €427,000, a léiríonn méadú de €52,000, ceadaithe do scéimeanna éagsúla a chuireann cúrsaí forbartha pobail, teanga agus turasóireachta chun cinn.
Deontais Reachtála na nEagrais Forbartha Pobail
Cuireann Údarás na Gaeltachta maoiniú reáchtála ar fáil do 32 eagras pobail, idir chomharchumainn agus chomhlachtaí pobalbhunaithe, chun cur ar a gcumas tabhairt faoi chlár forbartha pobail ina gceantar feidhme atá dírithe ar riachtanais an phobail áitiúil. Tá na Comharchumainn Ghaeltachta mar lárchuid de dhúshraith forbartha na Gaeltachta agus ról lárnach acu i gcur i bhfeidhm aidhmeanna agus cuspóirí ‘Plean Straitéiseach Údarás na Gaeltachta 2018-2020’ agus an ‘Phlean Gníomhaíochtaí don Ghaeilge 2018-2022’. Tá ról lárnach acu i bhfeidhmiú na bpleananna Teanga ina gceantair éagsúla chomh maith le tacú le forbairt ghréasán gteic, cur chun cinn tograí turasóireachta chultúrtha agus beifear ag breathnú ar na féidearthachtaí do chomharchumainn in earnáil an fhuinnimh in-athnuaite, i measc tosaíochtaí eile.
Tá soláthar iomlán de €2,276,000 ceadaithe do na heagrais pobail do 2019 a léiríonn méadú de €438,000 ó 2018. Tá méadú buiséid i gceist do gach eagras i 2019 agus tá an soláthar do gach eagras bunaithe ar chlár oibre agus gníomhaíochtaí faoi leith atá agus a bheidh idir lámha ag na heagrais. Cuireadh na méadaithe buiséid i bhfeidhm de réir critéir sonrach ag brath ar chúinsí agus rannpháirtíocht na n-eagras i ngníomhaíochtaí mar seo leanas:
Fanad
I 2018 ceadaíodh soláthar le tacú le heagras pobail nua a bhunú le freastal ar cheantar na Gaeltachta Láir i dTír Chonaill agus bunaíodh an comhlacht Forbairt Eachla CTR.
Tá soláthar de €40,000 ceadaithe anois freisin le tabhairt faoi chéimeanna le heagraíocht forbartha pobail nua a bhunú i bhFánaid agus beidh céimeanna á dtógáil chuige sin in 2019.
Tograí Speisialta
Mar chuid de dheontais reáchtála na neagrais forbartha pobail i 2019 tá soláthar déanta do dhá thogra speisialta mar seo leanas chomh maith.
a) *Comharchumann Sliogéisc Chonamara Teo. (C.S.C. Teo.)
Le roinnt míonna anuas tá athstruchtúrú iomlán déanta ar C.S.C. Teo. agus tá coiste nua tofa le tacaíocht iomlán ó bhaill an Chomharchumainn. Tá plean forbartha curtha le chéile chun sástachta na mbaill agus tá gá le bainisteoir/ Oifigeach Forbartha a fhostú le cuidiú leis an gComharchumann a phleananna forbartha a chur i bhfeidhm. Tá deontas reáchtála €35,000 ceadaithe don gcomharchumann pobail seo atá ag tabhairt deis d’iascairí agus d’fheirmeoirí beaga atá lonnaithe i gceantar tearcfhorbartha breis airgid a shaothrú agus bainistíocht éifeachtach a dhéanamh ar an acmhainn luachmhar seo. Tá forbairt acmhainní mara aitheanta mar chuid lárnach de straitéis forbartha Údarás na Gaeltachta. Sa gcomhthéacs seo beifear ag díriú ar fhorbairt na hacmhainne sliogéisc i gcuan Chill Chiaráin mar chuid thábhachtach agus luachmhar den acmhainn sin.
b) **Comhchoiste Ghaeltachtaí Chiarraí Theas CTR
Anuas ar an soláthar breise atá ar fáil do Chomhchoiste Ghaeltachtaí Chiarraí Theas CTR faoi na critéir thuasluaite, tá maoiniú breise ceadaithe don eagras le tacú le Bainisteoir Tionscnaimh a fhostú le tabhairt faoin chlár oibre atá ag éirí as tuairisc Thascfhórsa Uíbh Ráthaigh agus mar pháirt mhaoiniú ar an dtacaíocht a ceadaíodh le gairid faoin gCiste um Athghiniúint Réigiúnach.
Dúirt Mícheál Ó hÉanaigh, Príomhfheidhmeannach Údarás na Gaeltachta ‘Cúis ríméid dúinn a bheith in ann Clár Forbartha Pobail agus Teanga a fhógairt a bhfuil infheistíocht d’os cionn €4.2m i gceist leis ar fud na Gaeltachta agus atá á chistiú go príomha a bhuíochas don Roinn Cultúir, Oidhreachta agus Gaeltachta faoin bPlean Gníomhaíochta don Ghaeilge 2018-2022. Is mór an tionchar atá ag fochuideachtaí an Údaráis agus ag na hEagrais Forbartha Pobail ar shaol na Gaeltachta fré chéile agus tá ról lárnach acu i bhforbairt shóisialta agus chultúrtha na Gaeltachta. Déanann an maoiniú seo buanú agus doimhniú ar an bpáirtnéireacht atá againn leis na hEagrais Forbartha Pobail i bhforbairt leanúnach na Gaeltachta.
Tá na heagrais dírithe anois ar fhreastal ar infreastruchtúr nua-aimseartha ar nós áiseanna do chúram leanaí, páirceanna spraoi, ionaid teacht le chéile don óige, ionaid lae don aosach, caighdeán maith leathanbhanda, córais nua-aimseartha eisilte agus infreastruchtúr eile atá in easnamh sa phobal. Tá fostaíocht shuntasach cruthaithe acu ó bunaíodh iad agus tá gníomhaíochtaí breise glactha ar láimh ag roinnt mhaith acu le roinnt blianta anuas. Tá go leor acu ag plé le scéimeanna fostaíochta pobail, tá 20 eagras freagrach as pleananna teanga a ullmhú agus a fheidhmiú agus tá 11 eagras a bhfuil nó an mbeidh forbairt ar aonaid gteic faoina gcúram. Tá 57 duine fostaithe ar bhunús lánaimseartha, 24 páirtaimseartha agus duine amháin go séasúrach sna heagrais a léiríonn ardú de 3 phost lánaimseartha agus 3 phost pháirtaimseartha ó 2018.”
Críoch
Eolas breise:
An Ciste Forbartha Pobail, Forbartha Teanga & Eagraíochtaí Forbartha Pobail 2019