Daonáireamh 2022

Cuireann Údarás na Gaeltachta fáilte roimh fhoilsiú fhigiúirí Dhaonáirimh 2022 i leith na Gaeilge, a thugann bunús fíriciúil dúinn ar staid na Gaeilge mar atá, ar fud na tíre agus go sonrach sna ceantair Ghaeltachta.

Nuair a dhéantar anailís ar an líon daoine a labhraíonn Gaeilge go laethúil tá titim bheag 1.6% ar líon gcainteoirí laethúla taobh amuigh don gcóras oideachais go 20,261. Tá ardú ar líon na ndaoine a labhraíonn an Ghaeilge go laethúil i gcondaetha Chiarraí agus Condae Phort Láirge. Ina ainneoin sin, thit líon na ndaoine a labhraíonn Gaeilge ar bhonn laethiúil taobh amuigh don gcóras oideachais sna condaetha eile Gaeltachta, i gcondae Mhaigh Eo agus chondae Dhún na nGall go sonrach.  Don gcéad uair i mbliana, déantar cur síos ar chumas féinmheasta Gaeilge mhuintir na Gaeltachta, agus léiríonn sé sin go bhfuil 45,880 duine go bhfuil Gaeilge mhaith nó an-mhaith acu.

Taispeánann figiúirí nua-fhoilsithe an daonáirimh go bhfuil ardú ar líon na ndaoine go bhfuil cumas labhartha Gaeilge acu i gceantair Ghaeltachta – ardú de 1,492 go 65,165.

Tháinig ardú go náisiúnta ar líon na ndaoine a thug le fios go bhfuil cumas labhartha Gaeilge acu, ardú 6% idir 2016 agus 2022 go 1,873,997, an dara thréimhse daonáirimh inar tharla sé seo.

Dúirt Tomás Ó Síocháin, príomhfheidhmeannach Údarás na Gaeltachta:

“Tá sé fíor-thábhachtach go bhfuil na figiúirí atá foilsithe inniu ar fáil dúinn agus go bhfuil níos mó eolais againn anois faoi labhairt na Gaeilge sa nGaeltacht ná mar a bhí ag aon am roimhe seo. Cé go bhfuil titim beag, ar an iomlán do líon na gcainteoirí Gaeilge go laethúil – 1.6% tá sé suntasach gur laghdú é an méid sin ón titim de 11% i 2016. Tháinig ardú ar líon na gcainteoirí laethúla Gaeilge i ndeich gcinn de na Limistéir Pleanála Teanga.''

''Is léir, in áiteanna ina bhfuil titim iontu go bhfuil géarghá lena thuilleadh scagadh agus cíoradh ar fhigiúirí daonáirimh, obair a chuirfear tús leis láithreach ach an oireadh leis na ceantair ina bhfuil ardú tagtha ar líon na gcainteoirí laethúla.’'

“Is léir ón eolas a foilsíodh ar maidin go bhfuil an Ghaeilge faoi bhrú i roinnt limistéir pleanála teanga Gaeltachta. Tá sé suas anois do na heagraíochtaí stáit agus do na pobail Ghaeltachta, ag obair i gcomhpháirt lena chéile, aghaidh a thabhairt ar na dúshláin sin, agus muid ag iarraidh go neartófar an Ghaeilge agus go méadófar an líon daoine a labhrann an teanga go laethúil. Is léir go mbeidh obair mhór agus dúshlánach romhainn, ach tá muid faoi réir chuige.”